နန္းေတာ္ ပရ၀ုဏ္ကို ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး “ျမနန္းစံေက်ာ္ ေရႊနန္းေတာ္” ဟု ယေန႔ အမ်ားက သိၾကသည္ (ဓာတ္ပံု – nationmultimedia.com)
 ေက်ာ္ဆုမြန္
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေနာက္ဆံုးအုပ္စိုးခဲ့သူျဖစ္သည့္ သီေပါဘုရင္၏ က်န္ရစ္သူ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္မ်ားက မႏၲေလးရွိ နန္းေတာ္ ေဟာင္းကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကၿပီး စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရရွိေရး အတြက္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ထံ စာေရးသား ေတာင္းဆိုရန္ စီစဥ္လ်က္ရွိသည္။
၁၇၅၂ ခုႏွစ္မွ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မွ မင္းတုန္းမင္းက မႏၲေလး နန္း ေတာ္ကို ၁၈၅၇ ခုႏွစ္ တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔က ျမန္မာထီးနန္းကို သိမ္းပိုက္လိုက္ ၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ အဆံုးသတ္သြားခဲ့ရၿပီး မင္းတုန္းမင္း၏ ေနရာကို ဆက္ခံသူျဖစ္သည့္ သီေပါမင္းကို အိႏိၵယနိုင္ငံ ရတနာဂီရိ သို႔ပို႕ခဲ့သည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္ အတြင္းတြင္ မဟာမိတ္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ ဗံုးက်ဲတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ မႏၲေလး နန္းေတာ္ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီး သြားခဲ့ၿပီး က်ံဳးႏွင့္ ၿမိဳ႕႐ိုးသာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါသည္။
နန္းေတာ္ ပရ၀ုဏ္ကို ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး “ျမနန္းစံေက်ာ္ ေရႊနန္းေတာ္” ဟု ယေန႔အခါတြင္ အမ်ားကသိၾကသည္။
နန္းေတာ္ထဲတြင္ မင္းတုန္းမင္းႏွင့္ မိဖုရား သံုးပါးတို႔၏ အုတ္ဂူမ်ားရွိသည္။ မင္းတုန္းမင္းသည္ သီေပါမင္း၏ ခမည္းေတာ္ ျဖစ္ၿပီး သီေပါမင္း၏ မယ္ေတာ္ျဖစ္သူ ေလာင္းရွည္ မိဖုရား၏ အုတ္ဂူလည္း နန္းေတာ္တြင္းတြင္ရွိသည္။
ရန္ကုန္တြင္ေနထိုင္သည့္ သီေပါမင္း၏ ျမစ္ေတာ္စပ္သူတဦးျဖစ္ေသာ ဦးစိုး၀င္းက မင္းတုန္းမင္း၏ အျခားေသာ အဆက္ အႏြယ္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ၿပီး နန္းေတာ္ ျပန္လည္ မြန္းမံျပင္ဆင္ေရးတြင္ ၎တို႔ထံမွ အေထာက္အပံ့ စုေဆာင္းရရွိႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစား ေနသည္ ဟု ေျပာသည္။ မင္းတုန္းမင္းတြင္ မိဖုရားႀကီး ၃ ပါး ႏွင့္ ကိုယ္လုပ္ေတာ္ မိဖုရားငယ္ ၅၀ ေက်ာ္ရွိသည့္ အတြက္ အဆက္အသြယ္ရရွိေရးသည္ လြယ္ကူေသာ တာ၀န္တရပ္မဟုတ္ေခ်။
“က်ေနာ္တို႔ အႏြယ္ေတာ္ေတြ အေနနဲ႔ ေရႊနန္းေတာ္ကို ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။ အစိုးရက တာ၀န္ယူထားတယ္ဆိုေပမယ့္ နန္းေတာ္ထဲက တကယ္ကို အေျခအေနဆိုးေနတဲ့ ေနရာတခ်ိဳ႕ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္လည္ျပဳျပင္ခ်င္ပါတယ္” ဟု သူက ေျပာ သည္။
မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး အစိုးရက နန္းေတာ္ ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းမႈအတြက္ က်ပ္ သန္း ၁၀၀ သာခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး ထိုပမာဏ သည္ လုပ္ေဆာင္ရန္ရွိေနသည္မ်ားအတြက္ လံုေလာက္မႈမရွိဟုလည္း သူက ထပ္ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ ဘိုးေတာ္ ေဘးေတာ္ေတြရဲ႕ ဂူေတြကလည္း မွတ္မိႏိုင္စရာ မရွိေတာ့ဘူး။ နန္းေတာ္ကို လာေလ့လာတဲ့ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြ အမ်ားစုကေတာင္ အုတ္နန္းျပသာဒ္ေတြရွိေနဆဲပဲဆိုတာ မသိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အႏြယ္ေတာ္ေတြ အေနနဲ႔ ဒီအုတ္နန္းျပသာဒ္ေတြကို ပထမဆံုး ျပန္လည္ျပင္ဆင္လိုပါတယ္” ဟုလည္း ဦးစိုး၀င္းက ေျပာသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းက ျပည္ႏွင္ဒဏ္သင့္ခဲ့ရသည့္ သီေပါမင္း၏ ဘ၀ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္မ်ားတြင္ေနထိုင္သြားခဲ့ေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ရတနာဂီရိသို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုခရီးစဥ္တြင္ ဦးစိုး၀င္းလည္း သမၼတႏွင့္ အတူလိုက္ပါ ခြင့္ရရွိခဲ့ၿပီး သီေပါမင္း၏ ႂကြင္းက်န္သည့္ ႐ုပ္ကလပ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္သယ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အဆိုျပဳခဲ့ သည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ခရီးစဥ္ မတိုင္မီ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္း က်င္းပခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ထို အဆိုျပဳခ်က္ကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
“သီေပါမင္းရဲ႕ အရိုးျပာကို ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္လည္ သယ္ယူေရးအတြက္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ သမၼတနဲ႔ စကားေျပာခဲ့တုန္းက က်ေနာ္ အဆိုျပဳခဲ့ပါတယ္။ အခုလည္း မႏၲေလးက မင္းတုန္းမင္းရဲ႕ အႏြယ္ေတာ္ေတြနဲ႔ ေျပာဆိုတိုင္ပင္ၿပီးရင္ ဦးသိန္းစိန္ ဆီကို အဆိုျပဳစာတေစာင္ ထပ္ၿပီးေတာ့ေပးပို႔ပါဦးမယ္” ဟု ဦးစိုး၀င္းက ဆိုသည္။
“က်ေနာ္တို႔က သီေပါ အႏြယ္ေတြျဖစ္တယ္ဆိုေပမယ့္ မင္းတုန္းမင္းကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ဘိုးေဘးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူရဲ႕ အႏြယ္ေတာ္ေတြနဲ႔လည္း စကားေျပာဖို႔လိုပါတယ္။ သူတို႔ အမ်ားစုက မႏၲေလးမွာ ေနၾကပါတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
ဦးစိုး၀င္း၏ တူျဖစ္ေသာ ဦးေက်ာ္သီဟ ကလည္း မႏၲေလးနန္းေတာ္ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အားထုတ္ေနေသာ ဦးေလး ျဖစ္သူကို ကူညီေနေၾကာင္းေျပာသည္။ မႏၲေလးမွ အႏြယ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၿပီးေနာက္ ျပင္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မည့္ ေကာ္မီတီတခု ေနာက္လာမည့္ႏွစ္အတြင္း ဖြဲ႕စည္းႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း သူကေျပာသည္။
“နန္းေတာ္၀င္းထဲမွာ ျပသာဒ္အမိုးေတြဆိုလည္း ေတာ္ေတာ္ပ်က္စီးေနၿပီ။ နန္းေတာ္ရဲ႕ တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြကလည္း ဒီလိုပဲ။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဘိုးေတာ္ေဘးေတာ္ေတြ ရဲ႕ အုတ္ဂူေတြက ၿခံဳေတြဖံုးေနၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ဒါေတြကို ပ်က္စီး သြားတာမ်ိဴး မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခြင့္ရဖို႔ သမၼတဆီကို ေတာင္းဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးေက်ာ္သီဟ က ဆိုသည္။
“မႏၲေလးက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ အမ်ားစုကလည္း သူတို႔ရဲ႕ ဘိုးေတာ္ ေဘးေတာ္ေတြရဲ႕ ဂူေတြကို ကိုယ္ပိုင္ ပိုက္ဆံနဲ႔ ျပင္ခ်င္ၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမယ္ဆိုရင္ ပထမဆံုး မင္းတုန္းမင္းရဲ႕ ဂူကိုျပင္မယ္။ ၿပီးရင္ သူ႕ရဲ႕ မိဖုရား ေတြရဲ႕ အုတ္ဂူေတြကို ဆက္ျပင္ပါမယ္” ဟု သူကေျပာသည္။
နန္းေတာ္၏ အတြင္းဖက္တြင္ အမိုးျပသာဒ္ ၂၄ ခုအနက္မွ ၁၀ ခုမွ မူလဗိသုကာ လက္ရာအတိုင္း ရွိေနေသးသည္။ က်န္ေနရာမ်ားကို ယခင္စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေတာ္၀င္မိသားစု၀င္မ်ားက နန္းေတာ္ကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ရန္ အစီအစဥ္မ်ားျပဳလုပ္ေနစဥ္ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး အစိုးရ ကလည္း နန္းေတာ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ေနထိုင္ခဲ့ရာ သမိုင္း၀င္ေနရာတခုအျဖစ္ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္မ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ေနသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ေက်ာ္ၾကားသည့္ နန္းေတာ္ေနရာတြင္ စီးပြားျဖစ္ခရီးသြားလုပ္ငန္းကို စီမံခန္႔ခြဲေရး အတြက္ တင္ဒါတင္သြင္းဖို႔ ကုမၸဏီ အမ်ားအျပားကို ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ တင္ဒါ ေအာင္ျမင္သူသည္ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ ဆိုင္ ေသာပန္းၿခံမ်ား၊ အမွတ္တရပစၥည္း အေရာင္းဆုိင္မ်ားႏွင့္ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားကဲ့သို႔ေသာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အေျခခံ အခ်က္မ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံခြင့္ရရွိလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။
ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန၊ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဌာနမွ  နန္းေတာ္စီမံခန္႔ခြဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အလံုးစံုလုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရသည္။
http://burma.irrawaddy.org