ခ်င္းျပည္နယ္ကအပင္မ်ား “ဆိပ္ဖလူးပင္ “ Botanical name: Nyctanthes arbor-tristis L. Common Names: Night-flowering jasmine, Seik-hpalu . Family Oleaceae (စပယ္မ်ဳိးရင္းထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္).ဒီရက္ပုိင္းမွာမုိးေျပးေလးနဲ႔အတူပြင့္တဲ့ ဆိပ္ဖလူးပန္းေလးေတြပါ၊ အီေနာက္ေနာက္ေလးနဲ႔ သင္းျပန္႔တဲ့ရနံ႔နဲ႔ပြင့္တဲ့ပန္းေလးေတြပါ၊ အရမ္းေမႊးပါတယ္၊ က်ေနာ္ကေတာ့ရနံ႔ကိုအရမ္းႀကီးမႏွစ္သက္လွဘူးဗ်၊ ရနံ႔ကနဲနဲေမႊးလႊန္းတယ္၊ညဦးပုိင္းကေနတညလုံးပြင့္ၿပီးရင္ေတာ့ မနက္ေစာေစာအပင္ေအာက္ေျခ ျမက္ခင္းေပၚမွာေဖြးေဖြးလွဳပ္ေအာင္ ေႀကြက်ေနတတ္ပါတယ္ သဘာ၀ေပါက္ပင္မဟုတ္ဘဲအလွအပအတြက္စုိက္ပ်ဳိးရတဲ့အပင္ပါ၊ငယ္ငယ္ကဖတ္ဖူးတဲ့ကဗ်ာထဲကလုိ “ ရြာလယ္ေပါင္းကူးတံတားဦးမွ ဆိပ္ဖလူးနံ႔ရြာလုံးျပန္႔၏” ဆုိတဲ့အပုိဒ္ေလးကုိျပန္သတိရမိတယ္၊ ပြင့္ခ်ပ္အုံအ၀ုိက္ေလးေတြက အျဖဴေရာင္ၿဖစ္ၿပီး ၊ပြင့္ခ်ပ္အုံျပြန္ေလး corolla tube ေလးကပုဇြန္ဆီေရာင္အေသြးနဲ႔ တကယ္လွတဲ့ပန္းကေလးေတြပါ။ ဒီအပင္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Flora of Pakistan မွာေတာ့ Nyctanthes arbor-tristis Linn., Sp. P1. 6. 1753. C.B. Clarke in Hook. f., l.c. 603; Parker, For. Fl. Punj. ed. 3: 318. 1956. Vern. Harsingar, Kuri. Trees up to 10 m high. Branches quadrangular; bark grey or greyish-green. Leaves up to 10 cm long and 5 cm broad, coriaceous, covered with stiff white hairs ; petiole up to 1 cm long. Flowers fragrant, in 3-7 flowered pedunculate heads. Corolla tube c. 1 cm long, orange red; lobes 5-7 mm long, patent, whitish. Fl. Per.: August-October. Fruit: cold season.Type: “Habitat in India”. Grown for its fragrant flowers. Leaves are used for polishing wood and in country medicine as a febrifuge. From the corolla tube an orange dye is extracted. လုိ႔ေရးသားထားပါတယ္။ ဆိပ္ဖလူးပင္ဟာပဥစငါးပါး ေဆး၀င္တဲ႔အပင္ပါ၊ အရွင္နာဂသိန္ေဆးက်မ္းထဲမွာ အပင္၏ botanical name ကုိ Nyctonthes Arbrtristis ဟုေဖၚၿပထားပါသည္ နာမည္ အမွန္ကုိၿပန္လည္ေရးသားေပးထားပါတယ္ (က်မ္းကုိး Ref: Checklist 2003 ) ေရးသားရာမွာလည္း species အမည္ကုိ arbor-tristis လုိ႔ေရးသားမွမွန္ကန္ပါတယ္။ ေဆးက်မ္းထဲမွာ အေခါက္ သည္ ခါး၏၊ခ်ဥ္၏၊ အရြက္ ခါးစပ္၏၊ ပဥစငါးပါး ခ်ဳိ၏၊၊ သတိေအး၏ ဆုိထားပါသည္၊ေဆးက်မ္းထဲတြင္ ဂုဏ္ႏွင့္စြမ္း ရည္ကုိေဖၚျပရာတြင္ ပဥစငါးပါးေျပျပစ္၏၊ ကုိယ္၀န္ကိုႀကီးထြားေစ၏၊ ခ်ဳပ္၏၊ဆံပင္ကုိအက်ဳိးျပဳ၏၊အန္ေစ၏၊ပုိးတုိ႔ကုိုိျဖစ္ပြားေစ၏၊ အပူ ျမင္းသရုိက္ဓတ္တုိ႔တြင္ျဖစ္ေသာေရာဂါ၊မီးယပ္နာ၊ဆံပင္ကၽြတ္၊ ေထာပတ္ႏွင့္ေက်ာ္ထားေသာဆိပ္ဖလူးပြင့္မွာ ခ်မ္းသာစြာ ေသြးကုိလာေစ၏၊ အရြက္သည္ သလိပ္တုိ႔ကုိႏုိင္၏၊ အေခါက္ကုိကြမ္းထဲထည့္စားလွ်င္ ေခ်ာင္းဆုိးေပ်ာက္၏၊ အေခါက္ဆီကုိမ်က္ေစ့ကုိက္ခဲျခင္း၊ အေရျပားေရာဂါ၊ အဆုပ္ျပြန္ေရာင္ရန္းျခင္း၊ အဖ်ားေပ်ာက္၏၊ ပုိးကုိေသေစ၏၊ ……...စသျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္ေသာေရာဂါမ်ား ကုသပုံေဆးနည္းအေသးစိတ္ ကုိစာမ်က္ႏွာ ၃ မ်က္ႏွာခန္႔ အက်ယ္တ၀င့္ေဖၚျပထားတာကုိမွတ္သားရပါသည္။ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္ေသာေရာဂါမ်ား ကလည္းအမ်ားႀကီးပင္ျဖစ္ပါသည္။ ရုိးသားစြာတင္ျပရရင္ က်ေနာ္က ဆိပ္ဖလူးပင္ ကုိ ျမင္ခဲ့ပုံကသာမန္သာျဖစ္ပါတယ္၊ေက်ာင္းသားေတြကုိ Morphological charactersသင္ရုံသက္သက္သာသိေစခဲ့တာပါ၊ အခုေလာက္ထိေဆးဖက္၀င္မွန္းမသိရုိးအမွန္ပါ၊ အခုႀကေတာ့ အလွအပတြင္သာမကတုိင္းရင္းေဆးတြင္ပါအစြမ္းထက္ေသာအပင္တပင္အေနနဲ႔ အသိမွတ္ျပဳလာရပါတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့လုိ႔သာေနာက္လူမ်ားေလ့လာႏုိင္တာပါ (ThetNgOoKalayUni 9-13)